Po raz kolejny pochylamy się nad jednym z naszych najważniejszych Świąt Narodowych - Świętem Konstytucji 3 - Maja. Po pierwszym rozbiorze w Rzeczypospolitej wzrosła grupa patriotów, którzy chcieli przeprowadzić zmiany mogące wzmocnić kraj. Wspólnie chcieli unowocześnić państwo i uniezależnić je od Rosji.
Reformy takie postanowili przeprowadzić na sejmie zwołanym w 1788 roku do Warszawy. Sejm ten obradował do 1792 roku i nazywa się go Sejmem Wielkim lub Czteroletnim.
Posłowie będący zwolennikami reform skupili się wokół marszałka Sejmu Stanisława Małachowskiego, Ignacego Potockiego i Hugona Kołłątaja. W porozumieniu z królem Stanisławem Augustem Poniatowskim opracowali projekt Konstytucji*. Konstytucja ta została uchwalona przez Sejm 3 maja 1791 roku stąd nazwa Konstytucja 3 maja. Była to pierwsza konstytucja w Europie, a druga na świecie. Konstytucja zniosła podział Rzeczypospolitej na Polskę i Litwę, ustanawiając jedno państwo - Rzeczpospolitą Polską, zniesiono wolną elekcję, tron miał być dziedziczny. Na sejmie walnym przestało obowiązywać liberum veto, ograniczało to wpływy magnatów i obcych mocarstw na sprawy państwa. W myśl idei oświeceniowych zgodnie z zasadą Monteskiusza wprowadzono trójpodział władzy. Ograniczono prawa szlachty gołoty, a zwiększono prawa mieszczan z miast królewskich obiecano także objąć opieką chłopów.
Niestety przeciwnicy reform w 1792 roku założyli konfederację* przeciwko Konstytucji i poprosili o pomoc w jej obaleniu carycę Rosji Katarzynę II. Była to tak zwana konfederacja targowicka Ci zdrajcy ojczyzny wówczas zwyciężyli, popierani przez 100- tysięczną armię rosyjską. Rosja i Prusy dokonały w 1793 roku drugiego rozbioru Polski. W Grodnie zebrał się sejm, który ten rozbiór zatwierdził i zniósł większość reform Sejmu Wielkiego. Konstytucja 3 maja została unieważniona.
My do dziś pamiętamy o tych patriotach, którzy mimo wielkich trudności chcieli ratować ojczyznę i zrobili co było w ich mocy, żeby wprowadzić niezbędne reformy. Zdrajcy zaś, na których czele stali Stanisław Szczęsny Potocki, Franciszek Ksawery Branicki czy Seweryn Rzewuski pozostają do dzisiaj symbolem zdrady narodowej.
*konstytucja- najważniejszy akt prawny w państwie określający sposób rządzenia, oraz prawa i obowiązki obywateli.
*konfederacja- bunt szlachty przeciwko komuś lub czemuś.
UWAGA - WAŻNE PRZYPOMNIENIE
Dzień 2 maja to od wielu już lat (dokładnie od roku 2004) ,, Święto Flagi”, formalnie określane jako Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej. Bardzo proszę, kto tylko może niech postara się w tym i kolejnym dniu naszego święta narodowego wywiesić biało-czerwoną flagę, dla okazania swojego patriotyzmu i dumy z bycia Polakiem.
J. Lenart